The Efficiency of Disaster and Crisis Management Policy at the Local Level: Lessons from Serbia
A scientific monograph offers a comprehensive examination of crisis and disaster management policy in Serbia. Leveraging rich scientific research experience in the field of disaster studies, the authors critically assess the merits and demerits of various levels of crisis and disaster management. Crafted to address the subject matter, objectives, and methodologies employed, the monograph stands as a multidimensional, multimethod work primarily of a qualitative nature. Rooted in a qualitative approach, it scrutinizes the concept of crisis and disaster management policy across 23 cities in Serbia. Beyond enriching understanding in the intricate realm of crisis and disaster management policy at the local level, its aim extends to furnishing recommendations concerning necessary methodological and organizational shifts in the operations of local governance and decision-making bodies, legal frameworks and protocols, security strategies, decision-making processes, coordination efforts, collaborative initiatives, communication strategies, public engagement practices, educational endeavors, and information dissemination channels. In terms of the societal justification for the research, derived from empirical findings, specific conclusions and proposals have been drawn regarding the efficacy, transparency, and deficiencies in the implementation of crisis management policy concepts within Serbian cities. Concrete recommendations and proposals are presented to enhance the qualitative aspects of the concept in areas where shortcomings or inadequacies are identified. The societal justification for this research primarily lies in augmenting the capacities of local self-governments to enhance preparedness, cope with, and overcome crises and disasters, fortify safety cultures, and foster the development of „resilient local communities.“ Within the initial portion of the scientific monograph, the authors scrutinize and elaborate on five thematic units, each classified into corresponding chapters. The opening (first) chapter explores crises and disasters as political constructs. Delving into the concepts of crisis and disaster, the discussion navigates through theoretical distinctions among related phenomena such as disasters, emergencies, risks, accidents, and crises. Special emphasis is placed on examining the characteristics of disasters and emergencies, with reference to typologies such as classical, modern, and combined. In the second chapter of the scientific monograph, the authors delve into theoretical concepts surrounding crisis and disaster management. They explore themes such as strategic management and leadership during crises and disasters, crisis management, emergency management, and related concepts. The chapter also examines the characteristics of crisis and disaster management, models of management processes during crises and disasters, crisis and disaster management within public administration, and organizational approaches to crisis and disaster management. Moving on to the third chapter, the authors undertake a comprehensive examination of crisis and disaster management policy. Within this section, they scrutinize various issues pertaining to crisis and disaster identification, decision-making in crisis and disaster situations, interpretation of crises and disasters within the realm of political communications, risk communication regarding crises and disasters, resolution strategies for crises and disasters, as well as the assignment of blame and responsibilities. The chapter also highlights the potential for organizational learning and the implementation of reforms induced by crises and disasters.The fourth chapter of the scientific monograph focuses on community resilience in crisis and disaster situations. Here, the authors outline the characteristics of resilient communities, with particular emphasis on urban safety and the criteria for designating cities as safe. Additionally, citizen responses to crises and disasters are examined within this context. In the fifth chapter, the authors explore crisis and disaster management practices within the European Union and European countries, along with the institutional framework for such management within the EU. Special attention is given to the analysis and description of crisis and disaster management systems across European nations. In the second part of the scientific monograph, a detailed methodological framework for the conducted research is presented. This includes discussions on research subjects, objectives, and tasks, as well as the hypothetical research framework, scientific and social justifications, sources and types of data, and methodologies for data collection and processing, alongside an overview of key indicators. The third part of the scientific monograph comprehensively describes the analytical dimensions of the conducted research results. The first chapter of this section explores the cultural and historical dimensions of crisis and disaster management policy in Serbia, examining administrative-territorial frameworks, central and local levels of management and administrative structures, responsibilities and regulatory frameworks, legal reforms, and degrees of regulatory governance. In the second chapter of the third part, the authors delve into the dimensions of crisis and disaster management as public policies, discussing the socio-economic context of crisis and disaster management in Serbian cities. They explore strategic frameworks, the development of strategic and institutional frameworks for security and crisis management at the local level, intersectoral collaboration, operational frameworks for disaster management, institutional frameworks, financing, coordination between agencies, supervision, evaluation of public policies, and resource monitoring. In the third chapter, the exploration extends to partnerships and collaborative efforts in crisis and disaster management processes within Serbian municipalities. This encompasses the intricate dynamics between the state, local self-governance, and citizens concerning crisis management policies in Serbia. It further delves into the expectations that local self-governments hold towards citizens and vice versa, particularly regarding the safeguarding of their interests. Additionally, the chapter scrutinizes the typologies of crises and their perceptual reality among citizens in Serbia, as well as the identified risks delineated in national and local strategic documents. Furthermore, it examines scenarios in crisis and disaster management where volunteer engagement is integral, assessing the readiness level of citizens for such involvement within local communities. Moreover, the chapter explores collaborative initiatives with neighboring municipalities, ongoing projects concerning crisis management within Serbian local self-governments, and the scope and nature of regional or international cooperation pertaining to crisis and disaster management at the local level in Serbia.Concluding with the fourth chapter, attention shifts towards the realm of information dissemination and educational endeavors concerning crises and disasters within Serbian municipalities. This includes the specialized training programs tailored for mayoral officials in navigating crisis and disaster scenarios effectively. Moreover, it encompasses the intricacies of crisis communication strategies deployed at the local level and the pivotal role of informative and educational initiatives as integral components of proactive crisis management strategies within local communities.
Exploring Multifaceted Factors Influencing Community Resilience to Earthquake-Induced Geohazards: Insights from Montenegro
COMMUNITY DISASTER RESILIENCE IN SERBIA
Spremnost srednjih škola Sliva Zapadne Morave u Republici Srbiji za smanjenje rizika od katastrofa i upravlјanje vanrednim situacijama
HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT FOR ENVIRONMENTAL SECURITY AND EMERGENCY MANAGEMENT
In an age where the intricate interplay between human activities and the environment demands careful consideration, „Human Resource Management in Environmental Security“ emerges as a comprehensive exploration of the dynamic relationship between human resources and environmental sustainability. This academic endeavor seeks to navigate the complexities inherent in managing human capital within the framework of environmental protection. In the pursuit of securing our environment, the traditional paradigms of human resource management must evolve to meet the challenges posed by climate change, resource depletion, and ecological imbalances. Globalization introduces an array of new challenges and imposes escalating requirements concerning environmental quality, creating an imperative for innovative solutions. In response, human resource management becomes a proactive force, necessitating the initiation of strategic initiatives aimed at improving the quality of human potential expression through the thoughtful allocation and maximization of resources. The complexity inherent in determining coordination and subordination in the functioning of the environment alongside other systems is defined by a strategic conflict. This conflict is intricately conditioned, on one hand, by the economic needs of local governments striving for progress and, on the other hand, by the imperative of ensuring the sustainability of the environment. Human resources management emerges as a pivotal link in addressing, navigating, and ultimately overcoming this intricate strategic conflict. The term „human capital“ is inextricably linked to Human Resources, serving as a nuanced reflection of their physical, spiritual, and emotional characteristics. The result of engaging human resources in the environment transcends mere utilitarianism and could not hitherto be accurately identified with their overall resources. Detecting, targeting, and engaging the latent human potential in environmental protection emerges as a profound challenge, requiring a multidimensional approach. Provided it is secured by robust environmental support, the „human capital“ owned by a unit of local government transforms into a potential driving force of high-value performances within the environment and the jurisdiction covered by the local government. The role of human resources in environmental protection is not just significant but indispensable. Consequently, there is an immense need to focus on comprehending the behavior of human resources and identifying opportunities for their holistic development. This emphasis is crucial as it positions human resources as a decisive factor influencing and affecting the continuity in achieving environmental sustainability. Human resources within local governments are dynamic entities capable of learning, expressing the ability to create, acquire, and transmit new knowledge and concepts. They do so successfully by adapting these innovations to their neighborhoods, their environment, and their overarching intentions. In line with the previously stated premises, there exists a pressing need for a scientific breakthrough in the modelling of human resources. This breakthrough aims to position human resources as the true value of each respective local government, both concerning the integrity of the scope of their business activities and, especially, when it comes to environmental protection. This study represents a significant step in that transformative direction. The created model of human resource management in environmental protection is not just a theoretical construct; it’s a pragmatic concept that fundamentally alters the character of the basic assumptions about human resources for the environment. This initiative marks the initiation of a change in the established context, setting the stage for a more sustainable and environmentally conscious future. This book is a collaborative effort that brings together scholars, researchers, and practitioners to shed light on the multifaceted dimensions of human resource management in the context of environmental security. By delving into theoretical frameworks, empirical studies, and practical applications, it endeavors to provide a holistic understanding of how human resources can be strategically leveraged to address environmental issues. The chapters within this volume address a spectrum of topics, including motivational factors for environmental stewardship, sustainable resource management, and the role of local self-government in mitigating environmental externalities. Through rigorous academic inquiry and thoughtful analysis, the contributors contribute to the growing body of knowledge that informs both scholarship and practical approaches to human resource management for environmental sustainability. We extend our heartfelt appreciation to the authors who have dedicated their expertise to this scientific field, the reviewers whose insightful feedback enhanced the quality of the content, and the contributors whose diverse perspectives enrich the discourse. We hope that the insights presented in these pages stimulate critical thinking, inspire innovative solutions, and contribute to the ongoing dialogue on the crucial intersection of human resource management, environmental security and emergency management.
Otpornost na katastrofe - vodič za prevenciju, reagovanje i oporavak
Dragi čitaoci, sa zadovoljstvom vam predstavljamo knjigu ,,Otpornost na katastrofe – Vodič za Prevenciju, Reagovanje i Oporavak”. Ova knjiga je namenjena svima koji žele da se bolje pripreme za nepredviđene situacije, bilo da su izazvane prirodnim katastrofama poput zemljotresa, poplava ili šumskim požarima ili antropogenim katastrofama kao što su požari, nezgode na radu, teroristički napadi ili pandemije. Živimo u svetu koji se neprestano menja i često se suočavamo sa izazovima koji zahtevaju brzo i efikasno reagovanje.
Osmišljena je kako bi vam pomogla da razumete različite aspekte katastrofa, da prepoznate rizike i da se pripremite za njih. Kroz nju ćete saznati kako da zaštitite sebe, svoje porodice i zajednicu, kako da reagujete u nepredviđenim situacijama i kako da se oporavite nakon katastrofe. Nema ništa važnije od bezbednosti i dobrobiti onih koje volimo i zato je važno da budemo informisani i spremni. Ova knjiga vam pruža praktične savete, korake za planiranje i konkretne smernice koje će vam pomoći da budete spremni za sve što budućnost može doneti. Kroz detaljne opise i praktične primere, naučićete kako da se nosite sa različitim scenarijima, okolnostima i situacijama koje se mogu javiti u vanrednim situacijama.
Autor ove knjige je posvetio mnogo vremena i truda kako bi vam pružio najvažnije informacije o katastrofama i kako da se nosite sa njima. Zasnovani na stručnim saznanjima i iskustvima stručnjaka iz različitih oblasti, ovi saveti su utemeljeni na najnovijim istraživanjima i najboljim praksama u oblasti katastrofa. Nadamo se da ćete ovu knjigu koristiti kao resurs za unapređenje vaše sopstvene otpornosti i zaštite, ali takođe i kao sredstvo za edukaciju i osnaživanje vaših zajednica. Zajedno, možemo da stvorimo bezbednije i otpornije zajednice, spremne za izazove koje budućnost donosi. U knjizi ćete pronaći informacije o osnovnim koracima koje treba preduzeti kako biste se zaštitili i pripremili za katastrofe. Upoznaćete se sa konkretnim savetima o tome kako da kreirate plan za vanredne situacije za vašu porodicu, šta treba da imate u kući za slučaj katastrofe i kako da se ponašate tokom samih takvih okolnosti. Osim toga, razmotrićemo i važnost obnove nakon katastrofe i kako da se oporavite sa što manje posledica.
Ovaj vodič ne obuhvata samo niz pratičnih saveta; on takođe otvara prostor za stručnu diskusiju o otpornosti i pripremljenosti za katastrofe. Uključivanje mladih, stručnih i ambicioznih naučnih saradnika u pisanje domaćih i međunarodnih projekata, kao i u sprovođenje naučnih istraživanja, predstavlja korak ka izgradnji stručne zajednice posvećene prevenciji, reagovanju i oporavku od katastrofa. Kroz analize rizika, proučavanje efikasnih strategija reagovanja i istraživanje novih tehnologija, ova zajednica doprinosi širem razumevanju i unapređenju otpornosti društava na nepredviđene događaje. Ovaj multidisciplinarni pristup, podržan stručnim saznanjima i iskustvima, ključan je za izgradnju održivih sistema prevencije i upravljanja u katastrofama. Želim da napomenem i to da je ova knjiga više od samo praktičnog vodiča; ona je ključ za otkrivanje snalažljivosti i pripremljenosti u nepredviđenim okolnostima.
Sažeta u ovom vodiču su znanja i veštine koje će vas naučiti kako da zaštitite sebe, svoje najbliže i vašu zajednicu, pružajući vam bezbednost u svetu koji se neprestano menja. Ona nije običan priručnik već je poziv na akciju, inspiracija za razmišljanje i ključ za transformaciju našeg shvatanja o otpornosti. Sa stručnim i sveobuhvatnim pristupom, istražuje različite aspekte katastrofa, prepoznaje rizike i priprema nas za pravilno postupanje u takvim situacijama. Ovaj vodič nije samo resurs za ličnu otpornost, već i temelj za izgradnju zajednica spremnih na izazove koje budućnost nosi. Spremni ste za otkrivanje sveta otpornosti na katastrofe? Započnite svoje usavršavanje sa ovom jedinstvenom knjigom koja će vas podstaći da razmišljate, delujete i postanete deo globalne zajednice otpornosti. U svetlu ubrzanog tempa promena koje oblikuju naše okruženje, ,,Otpornost na katastrofe” postavlja se kao sredstvo za razumevanje kompleksnosti savremenog života. Bez obzira da li se suočavate sa poplavama, zemljotresima, nesrećama na radu, terorističkim napadima ili pandemijama, ovaj vodič nudi dragoceno uputstvo za sagledavanje rizika i efikasno reagovanje. Ono što izdvaja ovu knjigu jeste njena praktična orijentacija. Ne samo da vam pruža informacije o tome kako se ponašati tokom katastrofe, već vas navodi da razmislite o koracima koje možete preduzeti unapred kako biste se pripremili i bili otporniji na katastrofe koje će biti sve učestalije i razornije.
Osim toga, knjiga naglašava važnost procesa oporavka nakon katastrofe, pružajući smernice o tome kako se nositi sa stresom i obnavljati normalnost u životu. Poseban naglasak stavljen je na ulogu zajednice u izgradnji otpornosti. Ova knjiga podstiče čitaoce da razmišljaju o svojoj ulozi u širem kontekstu i kako zajedno možemo stvoriti bezbednije i otpornije zajednice. Kroz primerima obogaćen tekst, otkrivate konkretne korake koje možete preduzeti kako biste doprineli jačanju kolektivne otpornosti na katastrofe. Stručni pristup autora proizilazi iz iskustva i saznanja stručnjaka iz različitih oblasti studija katastrofa. Njihova posvećenost pružanju relevantnih informacija i saveta ogleda se u temeljnom proučavanju najnovijih istraživanja i primeni najboljih praksi. Svaki savet i smernica podržani su stručnim znanjem, a multidisciplinarni pristup pruža sveobuhvatan uvid u kompleksnost izazova sa kojima se suočavamo.
Neka vam ova knjiga ,,Otpornost na katastrofe – Vodič za prevenciju, reagovanje i oporavak bude lični vodič u pripremi, reagovanju i oporavku u katastrofama izazvanim prirodnim i antropogenim opasnostima
ISTORIJSKI RAZVOJ NAUČNO-STRUČNOG DRUŠTVA ZA UPRAVLJANJE RIZICIMA U VANREDNIM SITUACIJAMA
Medijski sistem Bosne i Hercegovine i promene identiteta
Ova monografija je rezultat i nastavak autorovih interesovanja i istraživanja u oblastima srodnim temi master rada, koji je odbranio na Kriminalističko-policijskom univerzitetu u Beogradu. Izbor predmeta istraživanja, ali i primenjena naučno-stručna aparatura ukazuju na multidisciplinarnost pristupa i njegovu društvenu opravdanost. Naime, osim studija medija, konfliktologije, teorije identiteta, sociologije, komunikologije, politikologije i nauke o bezbednosti, u radu su umnogome zastuplјene i mnogobrojne srodne društvene discipline ‒ etika, istorija, međunarodno pravo, politički marketing, diplomatija i druge. U skladu s multietničkom, multiverskom i multikulturnom orijentacijom Bosne i Hercegovine, autor je nastojao da, proučavajući sveukupnost komunikacijske prakse, sagleda aktuelne rezultate u izgradnji novih identiteta. S obzirom na to da su u istraživanju korišćeni relevantni teorijski izvori, empirijska istraživanja i radovi iz različitih naučnih polјa, za analizu svake pojedinačne oblasti primenjivan je odgovarajući kategorijalni aparat.
Osnovni cilј autora je bio da kroz određenje istorijskog konteksta nastajanja savremenog medijskog sistema Bosne i Hercegovine istakne njegov značaj u političkom, etničkom, nacionalnom, kulturnom i obrazovnom smislu, uvek iz aspekta bezbednosti. Sistematiza-cijom teorijskih pristupa i tipologijom modela medijskih sistema identifikovane su informacione determinante unutar šireg komunikacijskog kompleksa Bosne i Hercegovine u periodu 1997‒2022. godine. Na taj način je ukazano i na funkcionalnost, prirodu i obrazac modifikovanja medijskog sistema u skladu s procesima digi-talizacije, ali i na poziciju međunarodnih aktera koji pokušavaju da iz senke oblikuju agendu za promenu svesti javnog mnjenja. Name-ra autora je bila da pojasni teorijsko određenje i pozicioniranje medijskog sistema u okvirima prirode i delovanja javnih medija i kontekstu uticaja na kreiranje novog identiteta koji bi odražavao kolektivitet stanovništva Bosne i Hercegovine.
Rad je metodološki strukturiran u tri poglavlјa ‒ Uloga i značaj komunikacionih agensa i njihovog uticaja na društvo, Normativni okvir medijskog sistema Bosne i Hercegovine i Funkcije medijskih sistema u kreiranju identiteta i nacionalne bezbednosti, pri čemu svako od njih predstavlјa zaokruženu teorijsko-empirijsku celi-nu. Usled ubrzanih i sveobuhvatnih tehnoloških promena unutar medijskog kompleksa Bosne i Hercegovine, društvo je poprimilo sasvim drugačije, modernije i eksplozivnije komunikacijske okvi-re. Spajanjem kompjuterskih mreža, telekomunikacija i klasičnih masovnih medija nastali su mnogobrojni njuz portali i hibridni mediji. U praksi je auditorijum razmasovlјen, odnosno podelјen na stariju publiku, vernu klasičnim medijima, i mlade koji informacije uglavnom traže u virtuelnom prostoru. Novija istraživanja percepcije i stavova građana/ki Bosne i Hercegovine ukazuju na promenu svesti javnosti s postepenim razotkrivanjem nastojanja političkih elita da ih „svojim slikama stvarnosti” antagonizuju s Drugima. Kreiranje atmosfere zamrznutog koflikta sa susednim etnicitetima ili konfesijama ima za posledicu latentno ili manifestno narušavanje nacionalne bezbednosti, odnosno nedovršeno i nestabilno društvo.
Monografija pred čitaocima predstavlјa skroman doprinos autora nastojanjima da se ukaže na snagu i moć svakog pojedinca, naročito u društvima u tranzicionim promenama. Ekskluzivnost uloge medijskih sistema u kreiranju novih identiteta nesumnjivo je veoma važna za širu javnost, ali i za sveukupnu bezbednost države. Građa-ni/ke nisu dovolјno upoznati s fenomenima participativnog novinarstva, formalnih i neformalnih socijalnih medijatora ili virtuelnim oblikovanjem javnosti, iako svojevolјno ili ne već umnogo-me učestvuju u propagandnim postupcima. Rasvetlјavanje takvih promena, kao i ukazivanje na zamke i opasnosti od političkog uplitanja, zloupotreba i uticaja na medijsku stvarnost bili su motiv i povod za nastanak ove knjige, koja će, kako autor istinski veruje, biti njegov skroman doprinos razvoju i demokratizaciji društva, negovanju tolerancije i stvaranju sigurnijeg bezbednosnog okruženja.
ISTORIJSKI RAZVOJ NAUČNO-STRUČNOG DRUŠTVA ZA UPRAVLJANJE RIZICIMA U VANREDNIM SITUACIJAMA
Medijski sistem Bosne i Hercegovine i promene identiteta
Ova monografija je rezultat i nastavak autorovih interesovanja i istraživanja u oblastima srodnim temi master rada, koji je odbranio na Kriminalističko-policijskom univerzitetu u Beogradu. Izbor predmeta istraživanja, ali i primenjena naučno-stručna aparatura ukazuju na multidisciplinarnost pristupa i njegovu društvenu opravdanost. Naime, osim studija medija, konfliktologije, teorije identiteta, sociologije, komunikologije, politikologije i nauke o bezbednosti, u radu su umnogome zastuplјene i mnogobrojne srodne društvene discipline ‒ etika, istorija, međunarodno pravo, politički marketing, diplomatija i druge. U skladu s multietničkom, multiverskom i multikulturnom orijentacijom Bosne i Hercegovine, autor je nastojao da, proučavajući sveukupnost komunikacijske prakse, sagleda aktuelne rezultate u izgradnji novih identiteta. S obzirom na to da su u istraživanju korišćeni relevantni teorijski izvori, empirijska istraživanja i radovi iz različitih naučnih polјa, za analizu svake pojedinačne oblasti primenjivan je odgovarajući kategorijalni aparat.
Osnovni cilј autora je bio da kroz određenje istorijskog konteksta nastajanja savremenog medijskog sistema Bosne i Hercegovine istakne njegov značaj u političkom, etničkom, nacionalnom, kulturnom i obrazovnom smislu, uvek iz aspekta bezbednosti. Sistematiza-cijom teorijskih pristupa i tipologijom modela medijskih sistema identifikovane su informacione determinante unutar šireg komunikacijskog kompleksa Bosne i Hercegovine u periodu 1997‒2022. godine. Na taj način je ukazano i na funkcionalnost, prirodu i obrazac modifikovanja medijskog sistema u skladu s procesima digi-talizacije, ali i na poziciju međunarodnih aktera koji pokušavaju da iz senke oblikuju agendu za promenu svesti javnog mnjenja. Name-ra autora je bila da pojasni teorijsko određenje i pozicioniranje medijskog sistema u okvirima prirode i delovanja javnih medija i kontekstu uticaja na kreiranje novog identiteta koji bi odražavao kolektivitet stanovništva Bosne i Hercegovine.
Rad je metodološki strukturiran u tri poglavlјa ‒ Uloga i značaj komunikacionih agensa i njihovog uticaja na društvo, Normativni okvir medijskog sistema Bosne i Hercegovine i Funkcije medijskih sistema u kreiranju identiteta i nacionalne bezbednosti, pri čemu svako od njih predstavlјa zaokruženu teorijsko-empirijsku celi-nu. Usled ubrzanih i sveobuhvatnih tehnoloških promena unutar medijskog kompleksa Bosne i Hercegovine, društvo je poprimilo sasvim drugačije, modernije i eksplozivnije komunikacijske okvi-re. Spajanjem kompjuterskih mreža, telekomunikacija i klasičnih masovnih medija nastali su mnogobrojni njuz portali i hibridni mediji. U praksi je auditorijum razmasovlјen, odnosno podelјen na stariju publiku, vernu klasičnim medijima, i mlade koji informacije uglavnom traže u virtuelnom prostoru. Novija istraživanja percepcije i stavova građana/ki Bosne i Hercegovine ukazuju na promenu svesti javnosti s postepenim razotkrivanjem nastojanja političkih elita da ih „svojim slikama stvarnosti” antagonizuju s Drugima. Kreiranje atmosfere zamrznutog koflikta sa susednim etnicitetima ili konfesijama ima za posledicu latentno ili manifestno narušavanje nacionalne bezbednosti, odnosno nedovršeno i nestabilno društvo.
Monografija pred čitaocima predstavlјa skroman doprinos autora nastojanjima da se ukaže na snagu i moć svakog pojedinca, naročito u društvima u tranzicionim promenama. Ekskluzivnost uloge medijskih sistema u kreiranju novih identiteta nesumnjivo je veoma važna za širu javnost, ali i za sveukupnu bezbednost države. Građa-ni/ke nisu dovolјno upoznati s fenomenima participativnog novinarstva, formalnih i neformalnih socijalnih medijatora ili virtuelnim oblikovanjem javnosti, iako svojevolјno ili ne već umnogo-me učestvuju u propagandnim postupcima. Rasvetlјavanje takvih promena, kao i ukazivanje na zamke i opasnosti od političkog uplitanja, zloupotreba i uticaja na medijsku stvarnost bili su motiv i povod za nastanak ove knjige, koja će, kako autor istinski veruje, biti njegov skroman doprinos razvoju i demokratizaciji društva, negovanju tolerancije i stvaranju sigurnijeg bezbednosnog okruženja.
UPRAVLJANJE U NUKLEARNIM KATASTROFAMA
Knjiga ,,Upravljanje u nuklearnim katastrofama“ predstavlja originalno, sveobuhvatno i prvo delo na našim prostorima u kojem se prikazuju rezultati teorijskog i empirijskog istraživanja karakteristika različitih faza integrisanog upravljanja u nuklearnim katastrofama, kao što su: prevencija i ublažavanje rizika od nuklearnih katastrofa; pripremljenost građana, lokalnih zajednica i države za nuklearne katastrofe; odgovor (mere zaštite i spasavanja sa taktikom njihove primene) i oporavak od posledica nuklearnih katastrofa. Pored toga, autori na vrlo intuitivan, pristupačan i razumljiv način opisuju složenu fenomenologiju nuklearnih katastrofa sa posebnim osvrtom na korišćenje nuklearne energije u mirnodopske svrhe i nuklearni terorizam kao jednu od najozbiljnijih pretnji bezbednosti u XXI veku.
Pored sveobuhvatnih teorijskih elaboracija, u naučnoj monografiji autori predstavljaju rezultate kvantitativnog istraživanja uticaja demografskih, socio-ekonomskih i psiholoških karakteristika ispitanika na njihove stavove o brojnim relevantim pitanjima iz oblasti upravljanja u nuklearnim katastrofama (percepcija rizika i strahovi o nuklearnim katastrofama, percepcija o prihvatanju i odbijanju korišćenja nuklearne energije u mirnodopske svrhe, multidimenzionalna pripremljenost građana, lokalnih zajednica, države i interventno-spasilačkih službi (policije, vatrogasno-spasilačkih jedinica i službe hitne medicinske pomoći) za reagovanje u nuklearnim katastrofama, percepcija pozitivnih i negativnih perspektiva izmene zakonske regulative o izgradnji nuklearnih elektrana u Srbiji).
Višeetapnim slučajnim uzorkovanjem, anketirano je nekoliko stotina građana, na području grada Beograda, korišćenjem metode snežne grudve. Dobijeni podaci su analizirani i interpretirani korišćenjem statističkih tehnika, kao što su: višestruka regresija, Hi-kvadrat test, Jednofaktorska analiza varijanse (ANOVA), T-test i Pirsonova linearna korelacija. Rezultati naučnog istraživanja umnogome doprinose unapređenju teorijskog i empirijskog fonda naučnih saznanja koja se mogu iskoristiti za kreiranje strategija i programa unapređenja pripremljenosti stanovništva za reagovanje u različitim nuklearnim i radiološkim katastrofama.
Autori zahvalјuju recenzentima prof. dr Vladimiru Jakovlјeviću, prof. dr Srđanu Milašinoviću i prof. dr Bojanu Jankoviću, koji su umnogome doprineli modernosti i unapređenju strukturiranosti i sadržajnosti naučne monografije. Posebnu zahvalnost autori duguju svojim porodicama koje su nam pružile nesebičnu podršku i bili oslonac tokom pisanja monografije. Veliku podršku, autori duguju i Naučno-stručnom društvu za upravlјanje rizicima u vanrednim situacijama i Međunarodnom institutu za istraživanje katastrofa, bez čije naučne, logističke i finansijske podrške knjiga ne bi ugledala svetlost dana.
Referenca – Cvetković, V., & Martinović, J. (2021). Upravljanje u nuklearnim katastrofama. Beograd: Naučno-stručno društvo za upravljanje rizicima u vanrednim situacijama.
MITOVI O KATASTROFAMA: ISTINE I ZABLUDE
Knjiga ,,Mitovi o katastrofama: istine i zablude“ predstavlja bogatu riznicu podataka o najaktuelnijim i praktikovanim mitovima iz oblasti studija katastrofa, koji se razlikuju po svojoj morfologiji i društvenoj funkcionalnosti. Vešto i pronicljivo objašnjavajući suprotstavljene načine interpretacije ponašanja ljudi u uslovima katastrofa, autori na interesantan, znalački i dovitljiv način elaboriraju opšte mitove o katastrofama, mitove iz domena zdravstva, kao i iz domena pružanja humanitarne pomoći. Neprekidno tragajući za otkrivanjem istine i zablude, autori na virtuozan i naučno prihvatljiv stil preispituju mnogobrojne mitove: prirodne katastrofe su izuzetni i retki događaji; katastrofe ubijaju nasumično bez poštovanja ekonomskog ili socijalnog statusa; tehnologije će spasiti svet od prirodnih katastrofa; zemljotresi su prirodne opasnosti koje prouzrokuju velike ljudske žrtve; prirodne katastrofe slabe moral pogođene zajednice; neodlučnost ljudi za evakuaciju u uslovima katastrofa; nakon katastrofe, stvari se vraćaju u normalu kroz nekoliko nedelja; privremena naselja su idealna stambena rešenja za žrtve katastrofe; preopterećenost najbliže bolnice pacijentima nedaleko od mesta katastrofe; donacije krvi su u uslovima katastrofa neophodne; žrtve katastrofa razvijaju „Sindrom katastrofe“; prirodne katastrofe stvaraju epidemije zaraznih bolesti; mit o paničnom ponašanju ljudi u uslovima katastrofa; katastrofe prouzrokuju antisocijalno ponašanje itd.
Uvreženost i opšteprihvaćenost spomenutih mitova o katastrofama, naprosto nameću potrebu sprovođenja multimetodskih istraživanja, imajući u vidu da njihovo praktikovanje unapređuje ili unazađuje organizovanje integrisane i efikasne zaštite ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i antropogenih katastrofa. Osim neprocenjivih teorijskih elaboracija, autori u naučnoj monografiji predstavljaju impresivne i obilne rezultate kvantitativnog istraživanja u kojem se ispituje nivo praktikovanja mitova o katastrofama. Polazeći od činjenice da je svako ponašanje koje nije zasnovano na naučnim činjenicama domen mitskog tumačenja stvarnosti, višeetapnim slučajnim uzorkovanjem, sprovedeno je sveobuhvatno istraživanje na području Beograda, na uzorku od preko 250 ispitanika. Dobijeni podaci su analizirani i interpretirani korišćenjem statističkih tehnika, kao što su: Standardna višestruka regresija, Hi-kvadrat test, Jednofaktorska analiza varijanse, T-test i Pirsonova linearna korelacija. Rezultati istraživanja prikazanog u monografiji mogu biti iskorišćeni od strane donosioca odluka u Srbiji za potrebe unapređenja sveobuhvatne pripremljenosti za reagovanje u prirodnim i antropogenim katastrofama.
Referenca – Cvetković, V., & Marina, J. (2021). Mitovi o katastrofama: istine i zablude. Beograd: Naučno-stručno društvo za upravljanje rizicima u vanrednim situacijama.
