Tokom decembra 2020. godine osnovan je Međunarodni institut za istraživanje katastrofa sa sedištem u Beogradu, na predlog osnivača prof. dr Vladimira M. Cvetkovića.
Osnovna delatnost Međunarodnog instituta za istraživanje katastrofa je naučno-istraživački rad u oblasti studija katastrofa i obavlјa se u Institutu čije je sedište na pomenutoj adresi. Naučna delatnost Instituta obavlјa se u skladu sa Zakonom o naučnoistraživačkoj delatnosti Srbije i postavlјenom i usvojenom programskom orijentacijom rada. Osnovna delatnost Instituta ostvaruje se kroz osnovna, aplikativna i razvojna naučna istraživanja u oblasti naučne discipline upravlјanja rizikom od katastrofa.
- Odelјenje za istraživanje fenomenologije, ugrožavanja i otpornosti na katastrofe;
- Odelјenje za pripravnost na katastrofe i istraživanje ublažavanja;
- Odelјenje za istraživanje i zaštitu od katastrofa;
- Odelјenje za istraživanje oporavka od katastrofe;
- Odelјenje za upravlјanje rizikom od katastrofa;
- Odelјenje za istraživanje međunarodne saradnje i pravni okvir za smanjenje rizika od katastrofa.
U okviru Međunarodnog instituta za istraživanje katastrofa, osnovanog 21.12.2020. godine, sprovode se brojna istraživanja koja imaju pored mnogobrojnih cilјeva i unapređenje otpornosti stanovništva na nuklearne katastrofe. Prema Statutu (2020) osnovna delatnost Međunarodnog instituta za istraživanje katastrofa je naučno istraživački rad u oblasti studija katastrofa i obavlјa se u Institutu. Naučna delatnost Instituta obavlјa se u skladu sa Zakonom o naučno-istraživačkoj delatnosti Srbije i postavlјenom i usvojenom programskom orijentacijom rada. Osnovnu delatnost, Institut ostvaruje kroz osnovna, primenjenja i razvojna naučna istraživanja iz oblasti naučne discipline upravlјanja rizicima od katastrofa koja za predmet svog proučavanja ima (Statut, 2020; (Cvetković, 2020)):
a) etiologiju ugrožavanja bezbednosti ljudi rizicima od katastrofa izazvanih prirodnim ili antropogenim faktorima(prirodne katastrofe – litosferske, hidrosferske, atmosferske, biosferske i vanzemaljske; tehničko-tehnološke – nuklearne i radiološke, industrijske, transportne, infrastrukturne, izazvane opasnim materijama, ratnim razaranjima i terorističkim napadima);
b) metodološka pitanja iz oblasti upravljanja rizicima od katastrofa(teorija katastrofa, metode istraživanja – kvantitativna i kvalitativna istraživačka tradicija u oblasti katastrofa, teorijski okviri istraživanja katastrofa – teorije spremnosti, ugroženosti, otpornosti, kompleksnih sistema, planiranog ponašanja, urgentnih normi, odlučivanja, simboličkog interakcionizma itd.; paradigme u istraživanjima katastrofa: inženjerstva, ponašanja, razvoja i složenosti;
v) fenomenologiju katastrofa i opasnosti (pojmovna određenja i karakteristike; priroda i karakteristike opasnosti – fizičke karakteristike: međunarodne skale intenziteta opasnosti, učestalost i trajanje; klasifikacija opasnosti i katastrofa; direktne i indirektne posledice katastrofa; aktuelna pitanja i problematika u vezi s tendencijama, mitovima i drugim, etičkim pitanjima u oblasti katastrofa;
g) ugroženost i otpornost na katastrofe(konceptualna pitanja i karakteristike; različite perspektive i dimenzije – pojedinačna, fizička, ekološka i ekonomska ugroženost kritične infrastrukture); metode merenja i indikatori ugroženosti; dimenzije otpornosti – građana, domaćinstava i lokalne zajednice, inženjerska, institucionalna i ekološka otpornost organizacija; globalni i lokalni indikatori otpornosti na katastrofe; komponente otpornosti;
d) integrisano upravljanje rizicima od katastrofa(definisanje rizika i neizvesnosti; izvori rizika od katastrofa; vrste rizika; uticaj rizika; definisanje verovatnoće; pojam, funkcija i ciljevi upravljanja rizicima; identifikovanje konteksta, identifikovanje opasnosti, procena rizika od opasnosti, sortiranje opasnosti, analiza rizika pojedinačnih opasnosti, grupisanje i određivanje prioriteta, proces i alati informisanja javnosti o rizicima; metode i modeli procene rizika; metodologija procene rizika; mapiranje rizika; planovi zaštite i spasavanja; indikatori upravljanja rizicima od katastrofa; metodologija procene rizika i informisanje javnosti o rizicima);
đ) prevenciju i ublažavanje rizika od katastrofa (pojmovna određenja; strategije i mere ublažavanja rizika – strukturno i nestrukturno ublažavanje rizika; funkcije ublažavanja rizika – smanjenje verovatnoće i posledica, izbegavanje, transfer, prihvatanje; ublažavanje rizika od katastrofa izazvanih prirodnim i tehničko-tehnološkim opasnostima);
e) pripremljenost za reagovanje na katastrofe (pojmovna određenja; vrste i karakteristike pripremljenosti – individualna, pripremljenost domaćinstava, lokalne zajednice i države; obrazovanje i obuke – edukacija u školama i porodici; faktori uticaja na pripremljenost; konkretne mere pripremljenosti za prirodne i tehničko-tehnološke katastrofe; planiranje u uslovima katastrofa; oprema i zalihe za katastrofe);
ž) reagovanje na rizike od katastrofa (planiranje i mere reagovanja na rizike; organizacija i nadležnosti interventno-spasilačkih službi; specifičnosti i karakteristike reagovanja na katastrofe; volontiranje u uslovima katastrofa; međunarodni standardi prilikom reagovanja; mediji i izveštavanje o katastrofama;
z) oporavak od katastrofa (pojam i faze oporavka od katastrofa – pomoć, obnova i rekonstrukcija; restauracija, rehabilitacija i ponovni razvoj; dimenzije i izazovi oporavka od katastrofa – oporavak životne sredine, društveno-psihološki oporavak, obnavljanje usluga, oporavak kritične infrastrukture; planiranje oporavka od katastrofa – kratkoročno, dugoročno i principi; kompleksnosti oporavka i donacije; upravljanje otpadom; izazovi i izgledi nakon katastrofe; modeli oporavka);
i) informacione sisteme i upravljanje rizicima od katastrofa (baze podataka o rizicima od katastrofa – međunarodne i nacionalne baze; Kopernikov servis za upravljanje rizicima; unapređeni informacioni sistem za požare; satelitsko daljinsko očitavanje; pametni sistem odgovora na katastrofe; Globalni monitoring centar za požare (Global Fire Monitoring Center – GFMC); geografski informacioni sistemi i smanjenje rizika itd.;
j) međunarodnu saradnju u oblasti smanjenja rizika od katastrofa (institucionalne i pravne osnove međunarodne saradnje; međunarodne i regionalne organizacije koje su važne za smanjenje rizika; međunarodna saradnja u praksi) i
k) pravne okvire za smanjenje rizika od katastrofa (međunarodni pravni okviri za smanjenje rizika – Okvir iz Sendaja za smanjenje rizika od katastrofa u periodu 2015–2030. godine, Okvir za delovanje iz Hjoga, Međunarodna strategija za smanjenje rizika, Inicijativa za preventivu i pripremljenost za katastrofe i ženevske konvencije; nacionalni pravni okvir).
International Institute for Disaster Research IDR (Međunarodni institut za istraživanje katastrofa)
Scientific-Professional Society for Disaster Risk Management in Belgrade founded the International Institute for Disaster Research in Belgrade, in 2020.
The main activity of the International Institute for Disaster Research is scientific research work in the field of disaster studies, and it is performed at the Institute whose headquarters are at the mentioned address.
The research activity of the Institute is realized through basic, applied, and developmental scientific research in the field of the scientific discipline of disaster risk management. It has several departments:
Department for research of phenomenology, endangerment, and resistance to disasters;
Department for Disaster Preparedness and Mitigation Research;
Department for Disaster Protection and Rescue Research;
Department for Disaster Recovery Research;
Disaster Risk Management Department;
Department for Research on International Cooperation and the Legal Framework for Disaster Risk Reduction.
Admitting Young and other researchers aims to gather and form a team of young, professional, and ambitious research associates who will participate in writing national and international projects, their implementation, conducting scientific research and publishing scientific papers and monographs in the field of disaster studies.
The goal of accepting young researchers is aimed at gathering and forming a team of young, professional and ambitious research associates who will participate in writing national and international projects, their realization, conducting scientific research and publishing scientific papers and monographs in the field of disaster studies.
